Tuesday, 29 December 2015

Ons Afrikaanse skryfwerk

Vandag wil ek jou vertel van die pragtige skryfwerk in 'n groep waaraan ek behoort op RedBubble


Elizabeth Kendall se digbundel Huppel op die Hoogland

’n Baie belangrike en interessante aspek van ons groep is ons Afrikaanse skryfwerk kategorie onder Writing. Ons groep het waarlik baie talentvolle skrywers en hier kan jy goeie Afrikaanse skryfwerk in alle genres beleef – ons het iets vir almal.

Ek hou van lees. Ek hou van die gevoel wat die lees van boeke my gee. Ek hou daarvan om ’n boek wat ek vir die eerste keer in my hande hou, oop te maak en dan my gesig daarin te laat sak om te ruik hoe dit ruik. En dan dwaal my gedagtes na die proses agter die boek – die ure wat die skrywer daaraan spandeer het, die maande en partymaal jare se naslaanwerk, die interaktiwiteit tussen die skrywer en die uitgewer. En ek kry ’n gevoel van verwondering en eerbied vir sulke toewyding en talent…
Ek het baie maal al gewonder, “wat maak ’n goeie skrywer?” Met ’n bietjie naslaanwerk het ek op ’n paar wenke afgekom :
  1. Lees, lees, lees.
  2. Skryf enigiets, maar skryf elke dag. As jy ʼn kampioentennisspeler wil wees, oefen jy gereeld. So ook met skryf.
  3. Skryf is luister en kyk. Hou jou ore en oë oop. Wees nuuskierig.
  4. Elke skrywer het ʼn unieke stem. Ontdek jou stem, ontwikkel dit en bly daarby. As jou stem regtig goed is, sal jy gepubliseer word.
  5. Herskryf tot sewe maal, indien nodig. Versorg jou skryfwerk tot dit eksie-perfeksie is.
  6. Hou aan probeer. Moenie dink jy is te jonk of te oud om te skryf nie.
  7. Almal het tyd om te skryf. Dit neem een minuut om ’n sin te skryf.
  8. Skryf oor dit wat jy ken, of ervarings wat na genoeg aan jou eie ervarings is.
  9. Bly getrou aan daardie passie ten spyte van moontlike terugslae.
  10. HOU NOOIT OP MET SKRYF NIE!

Ek sien op Facebook het die Boekrakkers van die Lekkerlees Boekrak almal foto’s van hul werkplekke geplaas. Al wat leef koekeloer nou of hulle iets op daardie uitstekende skrywer se lessenaar sal kan opmerk wat, as hulle dit sou nadoen, dit vir hulle net dalkies so ’n bietjie van daardie glorie sal bring.
Baie groot skrywers poseer agter op hulle boeke in hul studeerkamers waar die groot meesterstukke gebeur. Jy gryp ’n vergrootglas en kyk of jy kan sien presies watter naslaanwerke daar op die boekrak agter die lessenaar is wat jou dalk kan help om ook soos hulle te kan skryf.

Voel jy dat ’n indrukwekkende studeerkamer of die rakke vol goeie naslaanwerke en die beste tegnologie tot jou beskikking eendag van jou ’n puik skrywer gaan maak?

Hier volg ’n paar voorbeelde van wat jy daar in ons groep kan ervaar :


Skadu by Rina Greeff


Hadeda Ibis by Elizabeth Kendall

’n Nuwe dag
‘n hadida skeur die nag se swart in twee
ver dreun ‘n motor op die teer
en ek sluk warm koffie
uit my boepensbeker
stadig vou die dag sy ligblou lakens oop
die mossies kwetter en vinke fluit
dorpsduiwe koer-koerdoek nog ‘n keer
as Maandagmôre goue sonstrale begin strooi
oor die liggroen van my Ma se akkerboom
en oor ons huis, so lou en loom
- Elizabeth Kendall ©


Electricity Pylon by DebbyTownsend

Die Weerkaatsing
Jy het saam met my ‘n gedagte geword, saam is daar aan ons gevryf en geverf. Toe Hulle klaar met ons gespeel het, het glas ons geskei.

Ek het jou beny, daar binne die skoon blink glaskas, want niks kon aan jou raak nie. Somerduiweltjies het nie jou wange drooggebraai nie, en Winterasems kon nie jou goue hare slierte maak nie. Almal het jou bewonder, elke Sondag na jou kom staar, want stof het nooit jou oë laat traan nie.

Die traan was altyd daar, die blink het dit net baie goed weggesteek, maar in die maan se sagte glimlag het jou blink verdwyn en het ek vanaand vir die eerste maal die seer gesien…

My seer vee ek met ‘n sakdoek af, lees ek met ‘n sprokie weg, maar jou silwer traan sal vir altyd jou wit wang versier. Môre sal ek weer kan glimlag tot dit seer word, maar wie lag as hartseer in jou ingebrand is?

Waarom maak hulle “altyd” so lank, nou so kort?

Netnou kon jy amper glimlag, want die glas was blink en jy was ek…

… maar hier in die maan se sagte stem hoor ek jou lag met pyn, want porselein is veel kouer as venyn. Ek beny jou nou deur ander se oë omdat ek in my hart kon sien hoedat jy vry wil wees. Hulle weet nie hoe graag ‘n harlekyn wil glimlag nie, vrolik wees en vlieg nie.

Dan kan ek asemhaal…
Maar jy…
As jy nie kan lag nie
Kan jy nie lewe nie.
- Joanne Sandoval


Kontrei Kiekies – Oupatjie op die stoep by Rina Greeff

Bosbede
Ek wil so graag vir jou
die môredou se kieliespoor
in ’n web vasvang -
uit my mond se silwer grot
’n skitterdraad spin
wat net vir jou sal blink
en waaraan jou voete
nie sal kleef nie.
Ek wil pangapaadjies kap,
sodat niemand wat onversigtig stap
dalk die fyn spinsel
sal breek of versteur nie.
Ek wil so graag vir jou
die wind
deur watervaltakke se ruis,
knipperlig
en die plonsglimp van vin
vir jou gewyde oë wys.
Ek wil met ’n naaldekokerlyfie
flitsend om jou bene dans
en geel en pers geblaar
jou lyf mirrerank.
Ek wil so graag
die maan se trom
tot by jou vuurtjie bring
en saam met jou
die geheimenis
van verborge lewe
in ’n hol wilger vind -
dit heilig voel klop
teen my bors.
Ek wil so graag jou oë poel
teen die hang van gladmaag rotse
en myself was
in jou klippertjie filterstroom,
sodat ons weer skoon -
in vernuwing gespoel,
die blou van vrede
kan asem.
- vanitastic


Canna indica by Elizabeth Kendall

Winterwoorde
Winter is bruin kannas teen die buitemuur. Winter is woorde in wasemwolkies. Winter is handskoenhande en warm serpe. Winter lê wit in die tuin tussen koue klippe en vaal gras.
Winter wag vir niemand nie. Dit kom by die voordeur, die oop vensters en die sleutelgat ingewaai. Dit kom klim in jou bene, jou stram vingers, jou kaal ore. Dit kom kielie jou ruggraat, jou nek, jou tone. Winter kom vat aan ‘n mens se lyf.

Winterkos is warm kos: boontjiesop en murgbene, bekers Milo en stomende koffie, kerriekos en warm brood, varsgebak met regte botter en druiwekonfyt, dikgeplak.

Winter is pannekoek met baie kaneelsuiker en saans ‘n slukkie sjerrie, sommernet.

Wintersklere is toemaakklere: wolsag en warm, nog ‘n mou, laag op laag soos die tydskrifte sê. Winter is ‘n kniekombers van sybokhaar, ‘n gansdonsduvet oor die bed, ‘n warmwatersak vir koue voete, wonderlike lugreëling in die voorste kamer.

Winter is omgee, dis uitdeel aan mense wat bewend op straathoeke staan met honger oë. Dis nog ‘n dik Koöperasiesak-sak in die hond se hok. Dis ‘n ietsie ekstra vir die getroue ou tuinjong. Dis rondkyk na nood om jou. Winter is troos in ‘n stukkie brood of ‘n ekstra kombers, grys soos die winterlug vanself.
Winter is mooi op sy eie manier: kaal silhoeëttakke teen ‘n ysblou lug, tortelduiwe wat wag dat die ys water moet word in die voëlbak langs die bamboesgras. Kinders wat hande vashou en touspring, hul serpe waaiend in die wind. Bruin blare wat stadig grond toe val en doodstil bly lê. ‘n Gesellige vuur in die kaggel: knetterend, knus.

Maar winter is ook hoop. Wanneer alles morsdood gevries en yskoud om jou is, kom lente sommer net weer eendag aangejubel met haar vrolike, helderbont rok. Sy dans oor die bome, die blomme en jou bevrore menswees. Sy huppel en jubel en verf die dae warmgeel en oranje. En sommer so, sonder dat jy dit agtergekom het, het winter stil-stil verdwyn, by die agterdeur uitgesluip en in ‘n ander land gaan nesskrop, baie ver van hier.
Elizabeth Kendall ©


Kontrei Kiekies – Die Wieleman by Rina Greeff

gisteraand het die wind
gisteraand het die wind bolwang geblaas
met sy vuis teen my venster kom raas
verwoed en verward aan ‘n boom gepluk
en rukkend ‘n paar druppels gesnik
hy het eenkant gaan sit en vir ‘n wyl
om die hoek van my huis begin huil
toe ‘n hopie blare bymekaar gemaak
eindelik in die ritsel aan die slaap geraak
© Jan J van Staden


A door to the past by Rina Greeff

Die lewe gaan aan
Die koue wind huil om die verlate hoeke van die opstal en sny deur die alleenlyf mensehopie wat hurkend teen sy aanslae skuil. Dit waai haar hare uit haar gesig en byt aan haar nek en ore, knaag aan die ontblote, naakte vel waar eens, in vergange passie, sy asem warm was. Bleekwit hartseertrane yskristal op haar wange en die hande wat warm aanslae op ‘n lyf kon maak, is in vuisies voor haar mond gedruk. Hulle smoor die snikke wat wil uitbars. Iewers het die vol rondings van haar lyf, wat sy sinne so bedwelm het, verander in ‘n brose, beenmaer mens merk hy op terwyl hy stilstom na haar staar.

Sy lig haar gesig en kyk hom swyend aan. Die blinkbly oë wat hom tot slaaf kon dwing, is nou dowwe nikssiende spieëls wat die onreg en hartseer in sy gesig terugkaats. Geskok snak hy na sy asem toe hy in hulle kyk. Is dit wat van haar geword het? Is dit wat oorgebly het van die vrou wat hom verafgod het? Die vrou wat jare lank saam met hom hierdie grond bewerk het?

Dit voel soos gister toe hy haar met trots na sy plasie gebring het. Vol beloftes van oeste wat gaan wees en vet jare waarin hy vir haar sou sorg. Haar vrolike lag as sy tussen die lammers is of haar singende stem wanneer sy besig was, het hom altyd moed laat skep. Nooit het sy gekla of iets vir haarself gevra. Net altyd aan sy sy gewerk. Saam het hulle die lug dop gehou vir wolkie wat reën moes bring, saam gejuig die enkele kere wat dit wel sou kom. Saam gejuig oor die seun in die wiegie en ‘n paar maande later saam langs sy graf gestaan.

Hoe is dit dan moontlik dat hy nooit agter gekom het hoe sy vrou onder sy oë wegkwyn nie? Was hy dan werklik so besig om ‘n verlore stryd te stry dat hy van haar vergeet het? Hy het wel opgemerk dat sy stil word, dat die musiek verdwyn. Hy het opgemerk dat sy nie meer vrae vra nie. Heimlik was hy verlig, want nou was dit nie meer nodig om kortaf antwoorde te blaf nie. Hy kon maar net swyg en treur.

Hoe meer hy dink, hoe duideliker weet hy nou dat die tekens reeds lankal daar was. Sy vrou wat nooit ‘n rit dorp toe gemis het nie, het skielik allerhande verskonings gehad hoekom sy nie kon saamgaan nie. Sy het nie meer gaste oorgenooi nie. Selfs Jan, die plaashulp het nou die dag gevra hoekom mevrou so alleen bly en met niemand praat nie. Hy het dit as moegheid voorgehou. Jan se antwoord op sy vraag wat Mevrou dan doen as hy dorp toe gaan, was nie vir hom vreemd nie. Mevrou sit by die graffie van die baba Meneer, dan gaan sy huis toe en niemand sien haar nie.

Terwyl hy na die hopie mens voor hom kyk, voel hy die selfverwyt. Hy was so vasgevang in sy stom hartseer oor sy kind en die plaas en die droogte en die gesukkel dat hy nooit sy vrou beskerm het nie. Nooit gedink het dat sy ook treur nie. Dit was dan sý seun, sý erfgenaam vir wie hy die plaas opgebou het. Na die kleintjie se dood het hy soos ‘n outomaat deur sy dagtaak gegaan. Gedoen wat hy moes, maar nie met die vuur van vroeër nie. Daar was geen sin meer in nie.

Die droogte het die laaste oes tot stof verdor en die diere moes verkoop word. Hy het nie meer omgegee toe hulle die plaas ook moes verkoop nie. Net stom gestaan en kyk hoe sogenaamde vriende skynheilig simpatiseer en dan met winskopie pryse sy besittings as eie opeis. Nadat die laaste mense vertrek het, het hy na haar kom soek en nou kyk sy vrou met dooie oë na hom, steek die stil verwyt soos dolke in sy hart. Dis net hy en sy en die huis op die dorp wat wag.

Stadig staan sy op en sonder om te praat, stap sy by hom verby. Hy kyk haar agterna toe sy by die graffie stilstaan, sien iets blink en hoor die knal. Hy sien hoe haar liggaam slap oor die graf val, sien hoe die rooi bloed die spierwit steen vlek. Dan sak hy inmekaar.

Hartaanval vertel die manne aan mekaar waar hulle by die koöperasie oor hom praat. Skuldige gewete fluister die vrouens nydig waar hulle by die tuisnywerheid skinder. Tragiese gebeure sê Mevrou Dominee wyl sy vir Dominee sy middagtee en ‘n koeksister aangee en hy meerwaardig knik. Blink Stefaans bly een minuut stil voor hy sy glasie in die kroeg lig en ‘n heildronk drink op die winskopieprys wat hy vir die grond betaal het. Die lewe gaan aan.
- JuffrouGawie


Serengeti Sunrise by Owed to Nature

Doringboompie
Ons hoor almal oor die nuus van
jou, maar dit dring nie
tot ons vuisvoos verstande
deur nie…
Jy, Willemientjie, roosknoppie,
rooikoppie vermoor, tereggestel
drie jaar oud
Die hartseer stoot in my keel op
saam met die naar van die haat
wat in my opwel, opwel
teen hulle, barbare, moordenaars
van kinders
dan die dankbaarheid, skuldgevoel
dat ons tog weereens gespaar is,
dat dit nie ons fotos in beeld is
nie, dat ons kleinkinders nog
veilig is…
Maar hoe lank, hoe lank Here
gaan ons dit nog gelate aanvaar,
verdra, vuisvoos magteloos en
kragloos?
Ons hoor oor die nuus van
jou, maar ons sug verlig, dankie
tog die nie naby ons nie, ons
ken jou nie, dankie tog……
Daar het n doringboompie by die
pad gestaan,
stammetjie amper middeldeur
wanneer beur ons weer op, wanneer druppel
die gom oor die seer van Willemietjie se
oupa en ouma Here, hoe lank nog,
kragloos?
- Antionette


A lonely fence in Australia by Elizabeth Kendall

Ai tog!
Doringdraad
Maak my kwaad
Die simpel ding
Het losgepring
En ’n onverdiende gat
Uit my nuwe broek se pyp gehak!
Nou strompel ek oor
Nog ’n geploegde voor
En my hart, eens vol moed
Pomp nou net moeë bloed
Want die boer – sonder plan -
Het daar oorkant nóg ’n draad gespan!
© Leoni Venter 13 Oktober 2000

Sintuiglike verlededrome
Die vars gebakte brood
en pangebraaide wors…
borrellende dampe
in my geheue fontein;
Meng dít, met die geur,
vars koffie op die stoof
en Ouma se kombuis
kom na vore.
Vroegoggend geluide
van vrolike voëlgesang
en die hanslam op die werf
Oupa wat wysieloos
loop en fluit – bring opnuut
die onthou in my ore,
herinneringsbeelde
van groen lusernlande;
wit merino’s teen
die berg se hang;
blouselblou hemel
en die rooi sleepwa;
Oupa se growwe hande
omvou my handjies klein;
Die hande van Ouma, so sag
troos die einaplekkies;
koolstoof hitte
teen die winternag se kou;
Dis dié gevoel
wat ek steeds onthou…
Appelkose, perskes,
gemmerbier en romerige melk;
Ouma se melktert op die tafel
en soet patats vanaand…
Smake uit die verlede
toegevou
in my
onthou gedig.
- JuffrouGawie



Ma-wees
Vier kinders is ‘n huisvol. En ‘n hartvol. Mens se hart het vier kamers. Daar’s oorgenoeg plek vir elkeen. Al is hulle lankal al gespeen. Hulle klou vas aan jou soos klitsgras.

Of soos die soet reuk van die verbleikblom. Hulle menswees kan nooit uit jou hartsgedagtes uitgevee word nie. Nie eers deur ‘n wilde orkaan of ‘n stormsterk tornado nie. Hulle sit. Soos toffie aan ‘n wolkombers. Binne-in jou hart vir vreugde of vir smart.

Solank as jy lewe sal jy hulle liefhê, meer as woorde. Jou liefde is om hulle, langs hulle, onder hulle. Jou liefde vir jou kinders is jy. As jou kind seer het, pyn jy in die oortreffende trap. As jou kind bly is, verander jy in ‘n sorgelose siel en geheel die lewe is ‘n stuk saligheid.

Meer as dikwels deel jy jou kinders se doen en late met jou manmaat. Sy skouers is jou vesting, ‘n sterk bastion teen enige onverwagse aanslag. Sou stormwinde jou van koers af wou dwing of vrees jou oorval. Jy spyker jou woordelose kommer in flardes en flenters teen sy omgeehart se mure vas. Want déél maak einas makliker, sagter, beter. Deel maak ook vreugdes voller. Saambid is ‘n toemaartroos.

Soggens bid jy jou kinders op koers. Saans druk jy jou gedagtekombers agter hul rûe vas. Jy is bly as hulle oor jou drumpel trap. Jy jubel as Skype-beelde mense van vleis en bloed word. Iemand aan wie jy kan vat, kan vashou, kan bekyk en beluister. Jou selfoon swyg vir ‘n paar dae, sms’e is nie nodig nie. Jy troos jouself met sagte herinneringe as hulle weer koers kies na hul eie nes.

Jou lewe word ‘n kuierbymekaar met wisselende stiltes tussen-in. Soms lang afwesighede, afhangende in watter kontinent ‘n kind hom bevind. Jy sien jou eie kleuterfoto’s in kleinkinders se gesigte. Jy hoor jou ma se lag in jou kind se stem.

Jy loop haal jou Pa in die hemel en vertel hom iets moois wat ‘n kind gedoen het,
iets wat jou trots en bly en gelukkig laat voel het. Jou gene vloei in die been van jou gebeente en die vlees van jou vlees.

Snags as wakker om jou skouers kom hang, skryf jy liefhêstories en verse oor nabywees.
Oor ma-wees en kindwees. Jou kinders kom klim in jou hande. Met sagte vingers tik jy soet sleutelbordwoorde. Jou liefde vou hulle toe. So lank as jy lewe. So lank as hulle spore op die aarde trap.
Elizabeth Kendall ©


Windpomp in die Karoo by Maree Clarkson

Windpomp
ek luister elke môre
na jou haai hartklop
wat meer en meer
dorre smeke nog pomp
saans is jy stil en jy staar
so asof jy nog wag,
wag vir die liefde se draai
om deur jou hart te waai
© Jan J van Staden

Langs die Pad…
Twee minute na nou, so kwartvoor more, sien ek hom staan langs die pad.

Stormwinde skeur om die hoeke by die kruispad. Daar waar die yskristalvingers van vriendelikheid stomend ‘n ewige stryd voer teen die lekkende vlamme van haat.

Dit is hier waar ek, kort agter hom, dieselfde ure van angs sal moet uitsweet. Hoekom is dit dan so moeilik? Dit is tog so maklik om van hier, die regte keuse te maak.

Nee! Hy begin wankelend die warmte in met vlamme van verwarring wat smeul in sy oë. Hy struikel oor die growwe pad en verdwyn langsaam in die vuurpylrooi gloed van oneindige vrees.

Hoe kan ‘n soldaat, wat sy lewe vir sy land gegee het, die hel se vure verdien? Wat verdien ek, wat elke sent uit die hand van armes geneem het, dan? My bene word weer kleuter, en ek het verleer om ‘n tree te gee. Ek voel die pyn van onsekerheid toe ek opkyk…

Die twee paaie is nie meer nie, maar twee wonings verruis uit die onsigbaarheid van onheil. Blougrys mure van ‘n vervalle ou herberg verdwerg teen die goudrooi glans van ‘n luukse wolkekrabber. Deftige mense met ‘n gloed in hul oë wink vanuit die asemrowendhoë vensters en meteens is ek seker dat iemand soos ek, in ‘n plek soos hierdie hoort. Ek sal nie die lewe verspil met werks-sweet in ‘n vervalle herberg met arme dromende mense nie.

Met my volgende tree omhels die grondpad my hardhandig en ek hoor iemand ager my uitroep. Ek beur orent en kruip vorentoe totdat ek die rooiwarm stoomvingers teen my seer gesig kan voel.
Weer eens ruk die benoude roep my op. ‘n Jong meisie, sowat ‘n minuut na netnou, staan met haar hande voor haar mond. Sy is duidelik ‘n gevangene van vrees, maar nie vir haarself nie. Sy beduie iets, iets na die verlate pad.

Uitasem stoot ek die goue deure oop, maar pyn skiet deur my vingers soos die handvatsel daarteen brand. Toe gee die deur mee, en ek kom op die vloer te lande.
‘n Angskreet laat my opkyk, in die oë van Lucifer.
Agter hom, in die poel van vuur, erken ek hom…
…die troepie langs die pad.
- by Joanne Sandoval

Mañana Afrika
‘Manjana’ beteken “chill out, calm down, take a break…” as jy oor die Karibiese strande lê en uitkyk.
‘Mañana’ is Spaans vir “not today”, “maybe later”, "until tomorrow…”

In Suid-Afrika sê ons: “We unfortunately do not have a word in our eleven languages that express such urgency…”

Dis een ding waarvan ons baie het in Afrika: tyd. Dis ons voorreg. Maar ons weet nie hoe om dit reg te gebruik nie. Oor ons vergeet ons is boorlinge hier, ware Afrikane, nie westerlinge nie. Oor ons vergeet van ons Afrika-son, en ons Afrika kleure en ons Afrika geure, oor ons vergeet om stil te staan en dit net in te neem. As ons, met ons wit gesiggies, soms wonder wat die doel was, dat ons vlugteling-voorvaders ons hier in ‘n godverlate land kom plant het, onthou dan van mañana.

Een minuut diekant toe en een minuut daaikant toe, is leeftyd. Mañana-tyd. Dit is die tyd wat jy kan waarneem wat om jou aangaan, kyk of jy in ander se harte kan insien, of om net bietjie binnekant toe te kyk. Dis altyd waardevolle tyd, enige plek in Afrika, enige tyd in Afrika…

Adem die vars seelug se sproei diep in. Proe die somer sweetdruppels op jou bolip. Voel die Bosveldson se bruin op jou vel. Ruik die besembossies se veldparfuum. Stap kaalvoet in ons rooi Kal’ari-sand. Sit net ‘n bietjie langer stil op een plek en hoor die boom-eekhoringkies se tandjies op krummels knars…
‘n Mañana-oomblik is goud werd.

Die afdak waar die my mansmense werskaf, is fluit-afstand van die spreekkamer af, net anderkant die groentebeddings. Manlief sweis so nou en dan, as dit ‘n stil dag is, wanneer ons tuinboukundige sy graaf of die grassnyer se lem of die sproeierkoppe gebreek het. Of ‘n skuinsplaat maak dat die Jack Russel en die eende nie onder die hekkie deurkruip nie. Sulke goed. En manlief het ‘n grinder, waarmee hy liewer versigtiger moet wees.

Niël het uit sy tienerklere gegroei, en uit sy tekkies uit, en uit sy krieketkolf, en uit sy fiets gegroei. Manlief en Martin “diens” toe die fiets, want dan kan Simson, die tuiningenieur, dit maar kry. Nog splinternuut, die ketting moet vervang word, check die brieke, so aan. Maar die manne se ratte krap so bietjie,dis warm, almal is nie altyd ewe geduldig nie, en Manlief weet ek gaan nou-nou weer vir hom wink, oor die mense al sit en wag.

Terwyl hulle twee stoei om die dinge reg te maak, kom die volgende pasiënt al aan en gaan sit. ‘Fall in line’. En wag. Hulle is op Afrika-tyd. Dis net, as die pasiënte te lank wag, dan skakel ek ongelukkig weer terug na Greenwich-tyd.

Die een windgat pasiënt maak heeltyd opmerkings oor hoe ek moet maak dat die blindings nie skeef hang nie, en oor die lugversorger en hoe ek dit moet en hoe ek dat moet. Klink na ‘n handige een. Hy’s eintlik net hier om gou sy bloeddruk te ‘check.’

“Mister Seseng, you are so clever about everything, do you know anything about bicycles?”

“Oh yeah… I can fix almost everything. Why?”

Nommer Een… om jou stil te kry. Nommer Twee…

“Then maybe, you can go and help the doctor and his son to fix Simson’s bicycle, and then all the patients do not have to wait…”

Ek wys hom waar die twee langs die afdak staan en sweet. Hy staan op, kom loer by die deur uit, kyk vir so ‘n sekonde of twee, en gaan sit toe weer ewe rustig. Hy sal liewer wag.

Almal kyk hom vraend aan. Hy trek net sy skouers op.

“No-o-o-o-o… let them bond…”
- filiola

Fortunata
“Wat het Pa dan gedink? Het hy ooit gedink… die goed is soos snot!”

Hy marsjeer kniediep deur die stinkende moddermoeras, swaai ritmies en oordadig soldaterig met sy tiener-arms.

“Seker: Ek… kan…hier…deur… Ek…kan…hier…deur… Ek… kan…hier…deur…”

Ons grinnik net oor Niël se grootbek. Dis net oor hyself tot by sy knieë in die gemors is.

So vyfuur se kant het Stoffel ons almal in vroulief se Toyota Fortuner genooi, hy gaan ons die plaas wys. Hy wil eintlik vir ons die ‘weir’ gaan wys. Ek’t maar later uitgevra, gehoor dis ‘n keerwal.

Ons het al met die landmeter se oopstootpaadjies gery. Hulle wil ‘n gedeelte langs die plaas aankoop, so 100 morg. Daar is ook ‘n spruit, wat goed sal wees. Stoffel sal graag wil weet hoeveel water is nou al agter die keerwalle opgedam, met die onlangse reën. Op die bestaande plaas is gevestigde macadamias en koejawels. Tussen-in bly hulle besig met broodbome kweek en hy maak unieke meubels van ‘sleeper’hout. Wil nog ‘n paar honderd vrugtebome aanplant. Soos wat die mark bepaal.

Soos ons deur die mini-dongas boendoe-bash, vul die veldparfuum van bloekom, wilde dagga, lantana en kakiebos die lug.

Die paddas begin krakerig kwaak.

Hulle wys ons waar die koedoes die jong boompies se groeipunte afeet. Dis skade.
Stoffel het voor die spruitjie stilgehou.

“Gaan kyk maar eers…”

Kom hier vanuit die agterste sitplekke. Hy gaan kyk. Loop tot anderkant en terug. Klim met sy modderstewels terug in vroulief se nuwe bakkie. Hy lyk tevrede. Vroulief lyk minder tevrede. Ons ry deur. Halfpad deur. Die Fortuner sak met ‘n sug in die borrelende modder van die bedompige rietspruit in. Tot gelyk met die trapplate aan die sykante van die bakkie…
“Reverse!”

Dit werk nie.

Dit begin skemer raak.

Ons stadsjapies gee allerhande wenke wat ons eens op 4×4-kursusse oor ‘recovery’ geleer het.
Dit werk nie.

Charmaine gee haar man se selfoon vorentoe aan. Die battery is pap. Sy gee haar foon vorentoe. Aan die einde van ‘n lang werksdag op die plaas, is haar foon se battery ook papperig. Hy kry nie antwoord nie. Stuur die foon weer terug agtertoe, sodat Charmaine kan kyk of sy vir Niël in die hande kan kry.
“Sê vir hom hy moet die bakkie bring, en drie biere en die boot se tou. Van die ‘Dos M’ wat ons van Mosambiek af gebring het.”

Die boer en sy stadsjapie-vriende durf die modderasie aan.

Steeds nie antwoord nie. Sy probeer vir Sussa bel sodat sy haar broer die boodskap kan gee. Die kinders is seker voor die TV of op die rekenaar. Of lê op die selfone. Koshuiskinders kan nie naweke sonder hulle vriende klaarkom nie. Toe probeer ons vir Willie bel sodat hy sy niggie in Witrivier kan Mxit van Pretoria af. Dat sy haar Ma moet bel.

Niël is ‘n uur later op pad met die bakkie. Die drie dorstige mans reken ons vroumense moet uitklim, en dan saam met die kind terugry huistoe. Ons sê ons sit net hier. Eerstens, daar is kniediepte moerasmodder. Ek sien al hoe abba hulle ons, soos Jan van Riebeeck se slawe die vrouens aan land gedra het. En tweedens, wie wil nou al hierdie sports mis?

Niël-kind kom in die skemer na ons toe aangestap. Die Toyota Hilux het net om die draai vasgeval. Presies daar waar hy laasweek met sy veldfiets vasgeval het. Al die manne pak ‘n tekkie. Kom later bedees terug. Hulle kry nie die bakkie uit nie. Dit het nou nog verder vasgeval, hang sommer so skuins.
Stoffel bel teen sy sin vir Danaman. Hy weet sy broer gaan nie beindruk wees as hy hom vra om die trekker te bring nie. Boet Danie blyk in ‘n goeie bui te wees. Ons hoor dofweg hoe hy iets sê soos, dat hy dit graag sal wil sien. Hy’s op pad.

Hy kom daar aan met die Ford Ranger.

Die manne haak die boot se tou en die enjins begin dreun. Blou rookwolke en stoom borrel.
“Dit was my nuwe ankertou!”

Die Fortuner het nie ‘n millimeter geroer nie.

“Kom ons gaan kry die trekker…”

Niël-kind ry saam met Danaman.

Toe is dit net ons, die blinde Laevelddonkerte, krieke en ‘n paddakoor.

Kobus shloff deur die modder, kom staan bakhand by Cristelle se venster en maak versigtig sy hand oop. David roep van anderkant die wal af, dat ons by die vensters moet uithang en bokant die voertuig kyk.
Vir enige mens, of dit kind of grysaard is, is die sig van vlamlyfies ‘n gedagteflits terug na ‘n wêreld van fantasie. Wat jou wegneem uit die werklikheid…

Hierdie kewertjies kom in die lente uit, bly ondergronds, onder boombas of in natterige, klam areas. Soos vleie, spruite, poele, bosse, woude en moerasse. Sommige spesies kan onderwater leef. Hulle is meestal jagters: eet wurms, slakke, miere, motte en selfs spinnekoppe. Ander leef slegs van stuifmeel en nektar.
‘n Volle 100% van ‘n vuurvliegie se lig word uitgeskei as lig. Dit is ‘koue lig’. As mens dit vergelyk met ‘n elektriese gloeilamp, is slegs 10% van die energie lig waarvan 90% van die energie verlore gaan in hitte.
Elke vuurvliegspesie het ‘n unieke flitspatroon. Dink net, daar is sowat 2000 spesies!

Die sirkeldans van die vuurvliegies, wat met hulle geheimsinnige morsekode ‘n boodskap uitstuur. Met ons in die magiese middel…

“You would not believe your eyes
If ten million fireflies
Lit up the world as I fell asleep
‘Cause they’d fill the open air
And leave teardrops everywhere
You’d think me rude
But I would just stand and stare…”

Die Ford-trekkertjie kom brullend oor die bult. Niël sit op die modderskerm en hou die ‘spotlight’ vas. Danaman het die trekker se hoofligte lankal afgehaal, hy sê ‘n boer werk in die dag.

Hulle stuur ons vroumense vooruit met die Fortuner om die aartappels in die oond te gaan red. Gaan gou die Hilux ook uitpluk. Dan sal hulle die braaivleis op die kole kom gooi en nog ‘n paar Dos M’s afsluk.
Plaasjapies vergeet soms baie belangrike belewings as hulle stadsjapies word. Soos die vrede van vuurvliegies.

En dat ‘n boer niks van ‘recovery’ hoef te weet as hy ‘n trekker het nie !
- filiola

Kersfees 1985
Kersmiddagstap in Eerstelaan…
met poeierpienk kreukelbome
donssag blare
van bome wat droom
denne wat ruisend praat
blink water
- ’n yl stroompie versteek in groen gras -
stapels grysblou wolke
voëlvlugte
wat by al die vredigheid pas
en die helder klanke
van gelukkigweeslag
saam met die son se dans
in die blink van jou oe"
vandag toe jy hier by my was!
- Santie Amery

Briewe aan buurvrou #1 – antionette
September sing ‘n lied – Elizabeth Kendall
Blou herinnering – Pieta Pieterse
Stom – Karen01


’n Grys hadeda by Elizabeth Kendall


Leucauge festiva by Rina Greeff

Spinnekop Opskop
Toe ek so salig stadig ontwaak,
val my vakerige, vrede-
met-die-wêreld-oog
vol op die harige homp
van agt, aaklige bene,
‘n lelike lyf en kop; so doodstil,
uitdagend vas daar teen die kas.
Dromend lê ek; sê ek sagstem: “Sa!”
in die oor van diegene
wat die ‘Sa!’ moet hoor;
en terwyl die honde doen wat
‘Vat hom; vang hom; vreet hom!’
vir honde laat doen met hulle ma
se hitsige sê van ‘Sa!’, droom ek
ewe vroom, vol vere op die oor
wat niks van niemand wil hoor,
die vroegmôre voort.
Later, toe die sonlig skyn daar
waar dit behoort te skyn
op dié vreedsaam vakansiedag,
voel ek effens skuldig,
‘n skrapsie, net ‘n bietjie swynagtig;
versamel maar stukkies vir stuk
in sneeuwit snesies, been vir been,
poot vir…; ag wat, halwe poot,
en dra dit dodemarstreë vir tree,
honde op die hakke,
uit na buite na die drom waar
die sagte gedruis van die muggies-
muskietgespuis en vlieë-vlerkies
die oorskot oordadig verwelkom
in hulle ga-gogga se heiligdom.
Ek klap dié kis van rus
se deksel dramaties toe;
sê sedig en sielvol
die tatta-gogga-begrafnisrympie op:
“Jy was gewaarsku…:
mý wêreld is jou woning nie!”
en spinnekop se been en ses, én
‘n halwe een
gee die heel laaste spartel-skop.
- Rina Greeff ©


Gebonde by Rina Greeff


Wintergedagtes en drome by Elizabeth Kendall


Sy duifie by Rina Greeff


Nostalgie by Elizabeth Kendall

.

Thursday, 24 December 2015

’n Geseënde 2015 Kersfees!


‘n Bos vol genade toegedraai met Vreugde en gelint met Liefde en Vrede word jul toegewens vir hierdie feesseisoen!

Sunday, 20 December 2015

Hoe wonderlik!


om ...

vanoggend by die venster uit te kyk.
die duifies te hoor koer.
buite te loop en die son op my gesig te voel.
iemand 'n lief-drukkie te gee.
te glimlag vir 'n vreemdeling.
iets gaafs en onverwags te doen.
te luister.
diep asem te haal.
geduldig te wees.
in die donker te sit en die Kersboom te geniet.
geskenke toe te draai met liefde in plaas van ongeduld.
te gee.
meer te gee.

Nie geskenke nie, liefde.

Friday, 20 November 2015

Kaalvoet in die reën


Na die eerste heerlike reën van die seisoen, is dit vandag 'n pragtige blou, koel somersdag en my gedagtes gaan terug na my jong dae in die laat 1950's toe ons as kinders na elke reënbui buite in die waterpoele gaan speel het, kaalvoet en sonder sorge. Uitbundig gelag en mekaar met die water bespat en dit het nie saak gemaak dat ons vol modder geword het of dat ons klere besmeer was nie (daar was mos ordentlike "Surf" in daardie dae) - en in daardie dae is ons gedurig aangemoedig om buite te gaan speel.

En eintlik het ons nie 'n ander keuse gehad nie - geen TV, geen rekenaars en geen selfone of X-box nie, ons moes ons self vermaak. Hop-skotch, kennetjie, leap frog, draadkarretjies wat ons self gemaak het en rond gestoot het op "dorpstrate" wat ons in die sand gemaak het, vlieërs gevlieg, bome geklim en gespeel ons is Tarzan, veldblommetjies bymekaar gemaak om huistoe te vat vir Ma is maar 'n paar van die goed waarmee ons onsself besig gehou het.

En dis hoe ek vroeg vanoggend gevoel het, lus om kaalvoet in die poele water te plas. Of 'n vlieër in die sterk briesie te vlieg. Ek het my pantoffels in die huis gelos en kaalvoet oor die gras geloop na die reënmeter om te sien hoeveel ons gehad het. Gisteraand se stormagtige 28mm reën het die aarde goed gedoen, en my siel ook. Dis sommer asof al die spinnerakke weg gewas is tesame met die verskriklike hitte wat ons die afgelope weke ondervind het. Die dor aarde verdor sommer jou menswees ook, maak dat jy lus is vir niks. Ek kon aan niks kom nie en was net so verlep soos my Krismisrose. Maar nou staan hulle almal weer regop, verfris na daai hemelse water en

Ek wil dans
kaalvoet in die reën.
wil die druppels tel
een vir een.
Die reuk van grond nat,
water wat teen die ruite spat.
Die weer se gedonder,
God se wonder.
Dan raak dit binne stil,
en laat die prag
die leemte vul.
Weg al die kommer
en seer
dan breek die strale deur.
Aangehuppel
oor die laaste druppel.
Dit lag binne my
skoongewas en vry!
-

 

Thursday, 29 October 2015

Hoe leef jy - elke dag?


Ons weet almal van “leef elke dag asof dit jou laaste is” en dit op sigself is moeilik genoeg. Hoe sê hulle, “life happens”. Ons is gejaagd, dinge moet gedoen word, en baie gou is ons hele lewe, en huis, bietjie deurmekaar.

Maar nou, ek het hierdie vriendin wat vir my sê sy leef elke dag asof kuiergaste kom! Dinge moet altyd mooi reg gepak wees, skoon en afgestof wees, daar moet altyd blomme op die tafel wees, vars gebakte koekies in die blikke en vars brood om te bedien. Hoeveel ure het sy in die dag wat ek nie het nie?!

Dit neem al my tyd en energie in beslag om te sien dat daar nie TE veel stof is nie, dat die kaste darem so elke nou en dan bietjie reg gepak word, dat die tafels en kaste nie oorgeneem word deur dinge wat mens sommer net neersit nie, dat daar darem kos in die yskas is en dat die stoorkamer darem netjies is. EN ek het huishulp en geen kinders in die huis nie!

Want daar is ander dinge in die lewe wat gebeur - soos skilder, tuinwerk, boeke om te lees, diere om na om te sien, blogs wat geskryf en gelees moet word, en kantoorwerk wat gedoen moet word. Hoe op aarde bly mens by met alles?

En tog doen ons dit. Want ons weet dat, 99% van die tyd gaan vandag NIE ons laaste dag wees nie en 99% van die tyd gaan daar NIE kuiergaste opdaag nie. En as die laaste dag van my lewe of ’n onverwagse kuiergas my vang met ’n deurmekaar huis of liasseerwerk wat nog nie gedoen is nie of stof op die tafel, so be it. Ek weet ek het elke dag ten volle geniet en benut en dit wat oorbly, moet maar wag tot ’n volgende keer.

Sunday, 25 October 2015

Groot opwinding elke jaar!



Elke jaar is dit dieselfde vir my - groot opwinding in September, want dan kom my Grootstreepswaeltjies terug vanaf mid-Afrika - dan WEET 'n mens somer is hier! Maar hierdie jaar het hulle eers middel-Oktober opgedaag, en ek was baie bekommerd dat hulle nie hierdie jaar gaan terug kom nie.

Wanneer hulle almal begin saamtrek in die hemel en in lang rye op die telefoondrade sit in April of vroeg-Mei, dan weet ek ook ons winter is op pad...

 W&N waterverf op Bockingford 300gsm - ©Maree Clarkson

In die somermaande word Suid-Afrika se voëlbevolking met sowat 120 spesies versterk wat tot van Eurasië en die Midde-Ooste kom. Daar is selfs migrasies uit Midde-Afrika en Madagaskar. So is dit dan ook in Oktober dat ek wag vir die Piet-My-Vrou se geroep, een van die trekvoëls wat ook nie Afrika verlaat nie. Sy geroep, wat soms 3uur in die oggend begin en partymaal dwarsdeur die nag kan strek, is ook vir my 'n sekere teken dat die somer hier is.

Die voëls wat tydens ons winter wegtrek wissel van arende, valke, koekoeke en swaels tot van die reiers, ooievaars, eende, kwartels, riethane, sprinkaanvoëls, naguile, visvangers, byevreters, troupante, sangers, laksmanne en verskeie van die waadvoëls wat 'n mens by die vlak water aan ons strande of aan die oewers van ons damme of riviere kry. En elke jaar staan ek verstom en vol weemoed wanneer ek die samekomste waarneem en die groot wegtrek aanskou, wie weet hoeveel van hulle gaan dit maak en weer terug kom...?

::

die hemelblou is vir jou
pasop vir dit wat jy nie weet
laksman valk, aasvoel en arend
daar is baie wat jy nog nie van vere af weet nie
vlieg swaeltjie, vlieg!
- onbekend

.

Thursday, 22 October 2015

Groener weivelde

"To exist is to change, to change is to mature, to mature is to go on creating oneself endlessly." 
- Henri Bergson


Dis snaaks hoe 'n mense se smaak verander oor die jare. Wat jou 'n paar maande terug geïnteresseer het, is skielik nie meer so oulik nie. Ek is 'n groot aanhanger van waterverfskildery-blogs, maar skielik is skilders aan wie se kwasse ek letterlik gehang het, vervelig en vaal. Dieselfde ding oor en oor en oor, g'n groei of verandering of verbetering nie. Is dit hulle, of is dit ek?

Ek is definitief 'n liefhebber van my roetine en lief dit as my dag mooi glad verloop, maar ek raak gou ontsteld as dinge vervelig begin raak - my roetine moet elke dag iets nuuts insluit, al is dit net om my koppie koffie te verruil vir 'n warm sjokolade.

Ek lief dit om myself met inspirasie te omring, dis asof ek die lewe inteug daardeur. Maar dis nie altyd 'ander mense' wat te blameer is nie - wanneer jy self groei is dit vanselfsprekend dat dít waarin jy geïnteresseerd is gaan verander, dat jou fokus gaan verskuif en dat jy 'groener weivelde' gaan soek.

Ek is nie juis veel van 'n kok nie, hou nie juis daarvan om te kook nie, maar deesdae vind ek myself al hoe meer geïnteresseerd in resepte. Maar maklike, flatervry resepte. Bobotie is te ingewikkeld vir my. Ek het nie tyd of lus vir fênsie en moeilik-bekombare bestanddele nie. Ek en my man is albei eenvoudige eters - rys, vleis en aartappels, sê ek altyd. En slaai. En groente, baie groente. En rys. Ek kan 'n hele bak rys net so plein opeet sonder om tweemaal te dink!

Nou die dag was ek vroeg vir my haarafspraak en reg langs die haarkapper was 'n Oceanbasket-restourant. Ek eet nie juis vis nie, maar het besluit om in te gaan vir 'n koppie koffie en terwyl ek so deur die spyskaart geloer het, het ek gesien hulle bedien rys as 'n "side order". Dis net die ding waarvoor ek lus is, dink ek, en dis net R17! So ek bestel toe 'n porsie en dit wat opgedaag het, bedien in 'n groot braaipan, was genoeg om die weermag te voer! Maar hoe heerlik! Bietjie botter bo-op en ek het die hele lot klaar gemaak!

So ja, groener weiveld, ek is op pad!

.



.

Saturday, 10 October 2015

Ek is wie ek is


Net oor 'n jaar terug het ek hierdie boodskap ekstra nodig gehad. Te midde van chaos in my lewe moes ek besluit of ek my ergste vyand gaan wees of my beste vriendin.

Toe het ek seer gehad. Verraad is nie maklik om te aanvaar nie. Ek is verraai. Verraad is 'n skok. Meeste van ons het dit al beleef, die harde werklikheid van die gevoel van isolasie en verwarring wat volg. Mense sê "get over it", maar dis moeilik. Verraad behels kullery en gebroke beloftes en skending van vertroue.

Daar was 'n gevoel van onwerklikheid en ek het gewens ek kon weg hardloop. Ek was kalm maar het ook die verskriklikste woede gevoel. My gedagtes het heen en weer gemaal - skok, ongeloof, woede, vernedering, verwoesting, hartseer, redding en vergelding - alles deurmekaar.

Ek het hulpeloos en magteloos gevoel om iets daaromtrent te doen. Ek was ook hartseer en bedroef, want ek het nou iemand verloor wat ek gedog het ek ken. En ek was hartseer met die besef dat ek daai persoon NOOIT werklik geken het nie.

Ek kon ook maklik blaam op myself geneem het, maar ek weet ek was nog altyd eerlik, nog altyd oop, eties en liefdevol. En alhoewel ek gevoel het asof "dit aan my gedoen" was, het ek geweet dit gaan nie oor my nie, maar oor daardie persoon wat dit gedoen het. Ons kannie iemand maak leuens vertel nie. Ons kannie iemand maak kul nie. Dit is besluite wat hulle self neem nieteenstaande hoe sterk of swak hul geliefdes is nie. Verraad gaan omtrent die persoon wat dit gedoen het, nie oor die persoon aan wie dit gedoen is nie.

Ek wou praat daaroor. Ek wou dinge probeer red. Ek wou vra, "hoekom?", nie omdat ek daardie persoon wou regmaak nie, maar sodat ek kon weet wat was die les hierin vir my. Maar een ding wat ek besef het is dat dit nie help om die ander persoon te probeer oortuig dat hul verkeerd is nie. Dit is hul lewe en hulle kan dit lei soos hulle wil.

Ek het besef dat, as ek ongeskonde uit daardie situasie wou kom, ek keuses sou moes maak. 'n Keuse of ek sou wou voortgaan met die 'gebroke' verhouding of nie. 'n Keuse of ek sou vergewe of nie.

Maar ek sou moes vergewe. Wat ookal my besluit. Vergifnis is belangrik vir ons eie welvaart. Nie net vergifnis vir iemand anders nie, maar vergifnis vir onsself. ......

Lily Tomlin het gesê, "Unforgiveness is giving up all hope for a better future." En alleenlik deur te vergewe kan mens laat gaan met liefde. Onvergifnis affekteer niemand anders behalwe jouself nie. Ek kon nie reguit dink nie, ek kon partymaal nie 'n verfborsel optel nie, ek kon nie by my blogs uitkom nie, ek het alles verwaarloos. My tuin, my huis, myself. Alleenlik deur vergifnis kan jy weer op die regte paadjie kom.

Dis 'n jaar later en ek wil nie verskoning maak vir my gevoelens nie. Ek is wie ek is. Ek het nog steeds gevoelens oor die saak, as ek dit oopkrap, daaroor tob en dit dan holrug wil ry. Maar ek het besluit om te vergewe, en te vergeet. Nee, nie te vergeet nie, want dis onmoontlik, maar om nie aan te hou om die seer aanhoudend oop te krap nie en vrede daarmee te vind. Die vrede kom wanneer jy jouself vergewe dat jy so dom was, die vrede kom wanneer jy besef jou toekoms lê alleenlik in jou eie hande en jy kan besluit om jou ergste vyand te wees of jy beste vriendin.


Vergewe jouself eers, ek belowe jou dit is 'n wonderbaarlike ondervinding!

.

Kaktus- en Vetplantversorging


Al kom vetplante oorspronklik uit dorre streke en gedy oor die algemeen in arm grond, is dit nie te sê dat hulle nie water of voeding moet kry nie. Vetplante is elke tuinier se droom. Elke verskillende plant bied iets besonders: Aan die persoon wat nog moet leer om plante aan die lewe te hou, tot die huiseienaar­ wat water wil bespaar!


Hoe dikwels moet hulle water kry?
Daar is nie ’n antwoord wat in alle gevalle geld nie. Daar is ’n direkte verband tussen water, lig, temperatuur, grondtoestande en vogtigheid. Hoe sterker die lig, hoër die temperatuur en minder die vogtigheid, hoe meer dikwels is water nodig. Die meeste kaktusse en vetplante het ’n aktiewe groeiperiode vir omtrent ’n 1/3 van die jaar. Tydens dié aktiewe periode kan gereeld natgegooi word en moet misstof toegedien word. Die aktiefste tyd vir die meeste kaktusse is in die lente en vroeg-somer.
Wanneer dié periode verby gaan, moet water minder gereeld gegee word soos die winter nader kom. Hulle het baie min water in die koue maande nodig. ’n Goeie natmaak een keer per week in warm weer en een keer per maand in die rusperiode is ’n goeie wegspringplek soos u u plant se behoeftes leer ken. ’n Ander benadering is om dit deeglik nat te maak wanneer die grond heeltemal droog is. As u twyfel, moenie water gee nie.

.
Hoe dikwels moet hulle voeding kry?
Te veel misstof kan slegter wees as glad geen misstof nie. Gebruik ’n misstof wat ’n lae stikstofinhoud het teen omtrent ½ tot ¼ van die aanbevole toediening.
.

Wat is die beste grond vir kaktusse en ander vetplante?
Die meeste potplantgrondmengsels wat in die handel beskikbaar is, is te ryk aan vars organiese materie vir dié plante. Die belangrikste faktor by die kies van ’n plantmedium is dat dit voedingstowwe, water en lug na die wortels moet deurlaat en poreus genoeg is om water te laat dreineer. Baie kaktuskwekers gebruik ’n vermenging van ’n lae veenplantmengsel en puimsteen (50/50). Sand, klein klippies en vermikuliet word ook deur baie suksesvolle kwekers bygevoeg. Eksperimenteer met verskillende kombinasies om die regte kombinasie vir u toestande te verkry. ’n Bolaag van fyngemaakte graniet of fyngruis lyk goed en hou ook voordele in. Dit keer dat die bogrond vinniger as die res van die grond in die pot uitdroog, hou die basis van die plant droog en help met die egalige verspreiding van water.

.
Direkte son en lig is nie dieselfde nie!
Vetplante het lig nodig, maar hulle groei beter as hulle nie in die middagson bak nie. In die natuur sal u jong plante aantref onder ’n bos, boom of iets anders wat gefilterde lig deurlaat. As nuwe groei aan u plant bleekgroen en ekstra lank is, het dit meer lig nodig. As die kant van u plant wat na die ligbron wys, geel, bruin, rooi of ingekeep is, kry dit te veel lig.

.
Vetplante hou nie van dooie lug nie. Voorsien goeie lugsirkulasie vir u plante.


::

Wednesday, 23 September 2015

Verbaas en gelukkig!


Dit verbaas my altyd hoe gelukkig my tuin my maak. Hoe belangrik dit vir my is... Ek is gegrond hier, in my eie stukkie paradys.


Jy sou dalk lag as jy dit moet sien, dis gladnie 'n perfekte paradys nie! Inteendeel, heeltemal die teenoorgestelde. Dis 'n gebrekkige weergawe wat tyd en geduld nodig het om die skoonheid te sien. 'n Effense wilde, ongetemde weergawe wat my aan die wonder hou. Moeder Natuur verspil geen tyd om terug te neem wat hare is wanneer jou rug gedraai is nie.


Vol geheime en kleinode, modder en bloeisel, dorings en varings. Vol lewe. Selfs in winter. 


Maar noudat ek daaraan dink, dalk IS dit tog heeltemal perfek...



My amper 40-jaar oue perskeboom weier om op te gee - nuwe bloeisels dui op nog baie lewe in hierdie ou dame. Verlede jaar het die regterkantste tak mee gegee onder die gewig van al haar vrugte en dit lyk of sy weer hierdie somer haar bes gaan probeer!

.

Saturday, 19 September 2015

Groen groei die akkerboom

Die akkerboom voor ons huis is jare der jare gelede deur my Ma geplant. Ek wens sy kon dit nou sien... (miskien kan sy!) Net soos die rose se heel eerste blomme in die nuwe somerseisoen die mooiste is, net so is die éérste groen blare van dié reuse boom. Ek het al verskeie verse oor my boom geskryf, ek het al honderde foto's van my boom geneem. Steeds bly dit nuut, splinternuut en so, so mooi. 'n Erfboom, 'n net buite-my-werfboom. 'n Baie spesiale boom. Drentel ek teen skemer deur die tuin en kyk ek op, kuier my oë oral tussen liggroen en donkergroen, ligbruin en donkerbruin dikker en dunner takke. Dis asof ek wegraak in die wonder daarvan. Kom kyk saam met my: 


 Erkenning

‘n Nuwe dag haal sag asem deur die oop venster
ver bo hang diamante aan ‘n donker doek
en ek hoor die eerste duiweroep
uit die akkerboom hier voor my huis
dis vroeg -
ons tuin, my man en honde slaap nog
maar my hart bokspring jubelbly
oor goeie, gawe nuus so onverwags gekry –

die lewe is so bittermooi vir my
Elizabeth Kendall ©

 Dis somer in Bronkhorstspruit. Om my is die wêreld groen. Die akkerboom het die mooiste groen rok aangetrek. Smiddae nà half vyf kom lê die sonstrale warm teen my boom se growwe takke. Duiwe sit knus en koer tussen die blare. Die klimop rank die voorste muur van ons erf toe, dit rank oor verweerde houtstompe. Dit klim teen die voorkamer se buitemuur op. Dit klou aan die rooi bakstene van die outydse vensterbank vas.  



Akkerboom.

jou takke strek tot wie-weet-waar

en duisend stories lê

in donker skadu’s opgegaar

sou die somer ooit weer kom
sien ek jou guitig in jou groen rok blom

ek hoor alreeds die duiwe sing:
koe-koer-doek 
oor die koelte wat jy bring

jy staan al donkiejare daar,
‘n vashouplek, ‘n steunpilaar,
Ma-se-akkerboom hier voor my huis
by jou is ek vir ewig tuis

Elizabeth Kendall ©


.

Friday, 18 September 2015

Somergedagtes



Aan die einde van Augustus het my perskeboom geweet ... sy het geweet die somer is om die draai en vir weke al was sy besig om haar somerdrag reg te kry - klein groen blaartjies en die mooste pienk bloeisels, takke wat sterk in gesond na die hemel strek. 

Somer is ‘n uitgeswelde, ryp, oophand seisoen. So weldadig. Dae soos heuning, het Johannes Kerkorrel se streelstem gesing. Somer is 'n ruising van lower, somer is wind, somer is ruising van lower in die wind en die wind is mooi en groot en grasieus en die wind beweeg soos ‘n vrou. So dig Sheila Cussons. En is somer nie ‘n gedig nie! ‘n Betowerende spel van lig in lower, van smake en sensasies, van lang dae en loom nagte. Sensueel. Wild. Warm. En heeltemal onontbeerlik vir volledig menswees! 

ek skep stukke son in my halwe
hande en sprinkel strooi die blokkies
warm oor my lyf oor my bene my
arms draai bollings silwer strale
van die groot geel tol in die hemel
en ek weef vir my 'n somer
sykombers

.

Aanvaar dit


:: 

Partymaal gebeur daar dinge in mens se lewe wat jou heeltemal deurmekaar krap en jou laat besef dat vrede baie broos is en sommer net so omver gegooi kan word. Jy wil met alle mag terug beur na hoe dit was voordat jou dag omgekrap is en klou hardnekkig aan die gedagte dat dit wel sal gebeur. 

My pa het altyd gesê, as iets jou pla, slaap daaroor, en dis presies wat ek gedoen het. Vanoggend toe ek wakker word toe besef ek dat dit partymaal nodig is om die lewe om jou te aanvaar net soos dit is en die beste van 'n slegte saak te maak. Mag jou dag vreedsaam en gelukkig wees. 

::

Sunday, 13 September 2015

Kweek 'n Laventelbos


Elke tuin behoort ’n laventelbos te hê – dit is maklik om te kweek, het min water nodig en is ongelooflik bevredigend. En daar is soveel waarvoor mens dit kan gebruik, soos byvoorbeeld :
  • Hang bosse laventel op om droog te word in ’n donker, droë plek. Wanneer dit droog is, kan jy dit in potpourri gebruik, in die vuurmaakplek gooi vir ’n heerlike reuk of sakkies van die gedroogde blomme in jou kaste sit om motte uit te hou.
  • Laventel is ’n pragtige versiering vir koeke en nageregte, maar jy kan ook gedroogte laventelblomblaartjies by jou koekmengsel voeg. Die geur van laventel smelt baie lekker saam met sjokolade.
  • Sukkel jy om te slaap? Sit ’n vaas met laventel in jou slaapkamer. Die geur van laventel het ’n kalmerende en ontspannende uitwerking.
  •  Geborduurde sakkies met droë laventel en Laventelolie kan ook gebruik word vir vismotplae.
(Foto vanaf Pinterest)

Laventel en Byewaksseep

Hierdie is ‘n klein reseppie, maar jy kan natuurlik die mates vermeerder teen dieselfde verhoudinge soos wat jy nodig het:
  • 114g Gliserien basis-seep
  • 10 Druppels laventel botaniese (essential) olie (LW. Nie geurolie nie)
  • 1 Druppel pers/laventel kleursel
  • 1 Teelepel byewaks
Smelt die gliserien-seep op lae hitte of jy kan dit selfs in die mikrogolf doen. As dit gesmelt is, verwyder dit van die hitte, voeg die byewaks by en roer totdat dit gesmelt is en voeg dan die botaniese olie en kleursel by. Roer deur en gooi in jou gietvorms.



Sarie-tydskrif het selfs 'n Laventel-skons resep :
  • 500 ml koekmeel
  • 15 ml bakpoeier
  • 60 ml ongesoute botter
  • 60 ml suiker
  • 15 ml gekapte laventel
  • 150 ml melk
Voorverhit die oond tot 180 °C. Sif die meel en bakpoeier saam. Vryf die botter in die meel tot dit soos broodkrummels lyk. Voeg die suiker en gekapte laventel by die meelmengsel.

Voeg nou genoeg melk by om ’n stywe deeg te vorm. Druk die deeg plat op ’n meelbestrooide oppervlak en sny die skons uit met ’n koekiedrukker. Plaas die skons op ’n gesmeerde bakplaat en smeer ’n bietjie melk oor elkeen.  Sprinkel met suiker en sit ’n takkie laventel bo-op.

Bak vir 10 tot 12 minute. Sit voor saam met konfyt of roosblaarjellie en geklopte room.


Laventel lyk ook pragtig in potte geplant en verhelder enige hoekie van die tuin, paadjie of die stoep. Dis maklik om steggies te neem van 'n laventelbos - pluk 'n takkie en doop in hormoonpoeier en plant dan in 'n pot gevul met goeie potgrond. Sit dit op 'n plek waar dit 'n paar uur oggendson kry totdat die plantjie mooi pos gevat het voor jy dit in vol son sit.

Laventel se natuurlike omgewing is oop, droë en klipperige aarde. Hulle is waterwys, vaar die beste in die vol sonlig en hou van goed gedreineerde grond. Hoewel Laventel (soos alle plante) sal baat by goeie kompos, hoef die grond nie té ryk te wees nie. Laventel hou glad nie van ‘n nat, bedompige klimaat nie en is geneig om gou vrot te word. Sommige soorte groei redelik uitspattig en moet in toom gehou word as dit in ‘n meer formele omgewing geplant is. Andersyds is dit ‘n plant wat min sorg verg. Die plante kan in die lente en herfs teruggesnoei word as dit stokkerig raak of in ‘n heiningvorm gesnoei moet word. Laventel kan ligte ryp hanteer en kan matige droogte hanteer. As ‘n gemiddelde reël is die gryser soorte meer gehard as die groener variëteite.

.